Sceny z żywota św. Jana Nepomucena

Od maja zapraszamy Was do odwiedzania plenerowych postaci św. Jana Nepomucena. Przy okazji zachęcamy do świetnej zabawy - zdobywania Międzynarodowej Odznaki Turystycznej „Szlakami Świętego Jana Nepomucena”.
Szczegóły w powyższej zakładce Wykaz postaci opisanych.

Dzisiaj chcemy Was zainteresować scenami z żywota św. Jana Nepomucena, spotykanymi najczęściej (przy postaciach plenerowych) w postaci płaskorzeźb na postumentach.

Zainteresowanych naszymi materiałami źródłowymi odsyłamy do strony w tym blogu - Inspiracje i linki. Bardziej niecierpliwym proponujemy zajrzeć na stronę www.nepomuki.pl.

Pierwszą niewiadomą jest data urodzenia - zwykle podaje się "między 1340 a 1350 r."
Na konfesji w katedrze św. Wita w Pradze jest data jednoznaczna - rok 1345.

Z miejscem urodzenia jest łatwiej - jest to miasto Pomuk, obecnie Nepomuk w Czechach. Byliśmy w Nepomuku.
Ten kościół stoi na miejscu domu rodzinnego Jana:

W latach 1369 - 1380 Jan jako kleryk pełnił funkcję notariusza publicznego w kurii arcybiskupiej w Pradze. W roku 1380 został wyświęcony na kapłana i po kilku miesiącach otrzymał probostwo przy kościele św. Galla (św. Gawła) na Starym Mieście w Pradze.

Jan był znany w Pradze jako znakomity mówca, stąd król Wacław IV mianował go na czas Adwentu roku 1380 kaznodzieją kościoła nadwornego i wkrótce później jałmużnikiem nadwornym.

Jan jako jałmużnik bardzo rzadko jest reprezentowany w figurach zewnętrznych - poniżej Plac Długosza w Raciborzu (czeka na opis):

Równie rzadko spotyka się towarzyszącego Janowi aniołka z monetami - tutaj Plac Kościelny we Wrocławiu:

W roku 1381 Jan studiował w Pradze, gdzie otrzymał tytuł bakałarza. W latach 1381 - 1387 studiował w Padwie, gdzie uzyskał tytuł doktora prawa kanonicznego.

Ciekawostka! Jan był w Padwie świadkiem na rozprawie doktorskiej z medycyny Piotra z Brzegu. Ten sam Piotr z Brzegu był w Padwie świadkiem na rozprawie doktorskiej Jana! Kto słyszał o TYM Piotrze z Brzegu?

W roku 1387 Jan wraca do Pragi, nostryfikuje swój doktorat i zostaje kanonikiem kapituły kolegiackiej u św. Idziego w Pradze.
W roku 1389 zostaje mianowany wikariuszem generalnym archidiecezji praskiej oraz kanonikiem w praskiej katedrze św. Wita.
W roku 1390 rezygnuje z probostwa i zostaje mianowany archidiakonem w Žatecu (niem. Saaz) - pozostając wikariuszem generalnym.

Tytułowe sceny z żywota dotyczą ostatniego okresu życia Jana z Nepomuka - trwał wtedy konflikt króla Wacława IV z arcybiskupem praskim Janem z Jenštejna.

W tym okresie Jan był spowiednikiem żony króla (oficjalnie jeszcze nie królowej) - Zofii Bawarskiej.
Scena takiej spowiedzi jest drugą najczęściej spotykaną sceną z żywota. Zobaczmy kilka z nich.
Zacznijmy od mostu Karola w Pradze - tablica mosiężna na postumencie.

Wysoką klasą odznacza się płaskorzeźba z postumentu na Placu Kościelnym we Wrocławiu:

Reprezentantem scen słabiej zachowanych niech będzie płaskorzeźba z postumentu na Rynku w Dzierżoniowie:

W marcu 1390 r. Jan pielgrzymował do sanktuarium w Starej Boleslavi. Zewnętrzne figury Jana - pielgrzyma są wielką rzadkością.
Poniżej figura z Ławicy (gm. Kłodzko):

Jeszcze figura z Międzylesia z cudownym medalionem:

Czas na płaskorzeźbę z postumentu na Placu Kościelnym we Wrocławiu:

20 marca 1393 r. Jan został aresztowany (wraz z 3 innymi dostojnikami), przesłuchiwany przez króla, torturowany do śmierci i już martwy zrzucony o godz. 21 z mostu Karola w nurt Wełtawy.

Przesłuchanie przez króla Wacława IV pokazane jest na płaskorzeźbie z postumentu na Placu Kościelnym we Wrocławiu:

Zaakcentowane jest utrzymanie przez Jana tajemnicy spowiedzi:

Najczęściej spotykaną sceną jest zrzucenie Jana z mostu Karola do Wełtawy.
Zaczynamy od płaskorzeźby z postumentu na Placu Kościelnym we Wrocławiu:

Pięknie wykonana jest scena z postumentu na Placu Nankiera we Wrocławiu - gwiazdy w nurcie rzeki!

Z daleka pokazuje tę chwilę tablica mosiężna na postumencie - most Karola w Pradze.

Częściej spotykamy na postumentach sceny gorzej wykonane - tutaj Ścinawka Średnia (gm. Radków)

Kolejne zabiegi konserwatorskie także osłabiają czytelność szczegółów - Rynek w Dzierżoniowie:

Pozostały w końcu sceny przedstawiające zwłoki Jana.
Tutaj płynące Wełtawą - tablica mosiężna w miejscu zrzucenia zwłok - most Karola w Pradze:

Ogromną rzadkością są sceny na postumentach Grup Ukrzyżowania - Mikowice (gm. Kłodzko):

Kończymy piękną grupą rzeźbiarską przy katedrze św. Wita w Pradze:

Są jeszcze ciekawostki "okołoscenowe". Przykładem niech będą wyobrażenia przęseł mostu Karola.
Na początek na murze budynku, poniżej figury - Rynek w Radkowie:

A na koniec - już prawdziwy koniec tego wpisu - przęsła na cokole, przy samej ziemi - most w Kralikach (CZ):

ZAGLĄDAJCIE TUTAJ CO JAKIŚ CZAS - BĘDZIEMY TEN POST UZUPEŁNIAĆ!